Sıkça Sorulan Sorular

 

1. Yakınlarıma sigarayı bırakması için nasıl yardımcı olabilirim?

Eleştirel veya baskıcı tutumlar yerine kişinin sigarayı bırakma motivasyonunu arttırmaya yönelik davranışlar sergilemek çok daha yararlıdır. Kişinin motivasyonunu arttırabilmek için sigara kullanımı ile ilgili bazı bilgilendirmeler yapmak faydalı olacaktır. Yakınınız ile sigara kullanımının fiziksel ve ruhsal etkilerinden bahsedebilir, sigara kullanmayı bıraktıktan sonra elde edeceği kazançlar hakkında konuşabilirsiniz. Bu süreçte empati göstermek, onun yanında olduğunuzu belirtmek ve desteğinizi hissettirmek oldukça önemlidir.

 

2. Sigara isteği ile nasıl başa çıkabilirim?

Sigarayı bıraktıktan sonra 2 - 3 hafta sigara isteği yaşanmaktadır. Sigara isteği yaklaşık 7 dakika sürmektedir. İstek anında sigara kullanımını geciktirebildiğiniz kadar geciktirin. 10 kez derin nefes alıp yavaşça vererek rahatlamaya çalışın. Dikkatinizi dağıtmak için bir uğraş bulun (spor yapmak, duş almak, tv izlemek vb). Ayrıca su içmek sigaranın yerine ağzınıza alacağınız en sağlıklı alternatiftir. Üstelik vücudunuzdaki toksinleri de uzaklaştırır.

 

3.Nargile, sigaraya göre daha mı az zararlıdır?

Nargiledeki arsenik, nikel, kobalt, krom ve kurşun miktarı, sigara dumanındaki miktarlara göre çok daha yüksektir. Bir nargile içiminde alınan nikotin miktarı, bir sigaradan alınan nikotin miktarının %70 fazlasıdır. Sigara içen bir kişi ortalama 8-12 kez dumanı içine çekerken bir nargile içiminde ise ortalama 20-200 kez duman çekilir. 1 saatlik bir nargile içiminin ortalama 50 sigaraya denk olduğu düşünülmektedir. Bu bilgiler doğrultusunda nargilenin sigaradan daha zararsız olduğunu düşünmek yanlıştır. Ayrıca nargile hijyen açısından da ciddi tehlike yaratmaktadır. Tek kullanımlık ağızlıklar (sipsi) takılsa bile marpucun duvarında bulunan tabakadan, koronavirüs, tüberküloz, herpes simpleks virüsü, bazı viral enfeksiyonlar, egzama ve mantar enfeksiyonlarının bulaşma riskinin olduğu görülmüştür.

 

4. E- sigara, sigarayı bırakmak için işe yarar mı?

Sigara bırakma yöntemi olarak elektronik sigara doğru ve sağlıklı bir sigara bırakma yöntemi değildir. Sigara içme ritüeli neredeyse birebir yerine koyulabildiği için bireyler tarafından sigaradan kurtulmak için hızlı ve etkili bir çözüm olarak görülebilir. Ancak e- sigara kullanımı ile davranış değişikliği sağlanamadığı için sigaradan kopmak çoğu zaman mümkün olmaz. Bu nedenle genellikle kişiler tekrardan sigaraya dönüş yaşarlar.

 

5. Hipnoz veya akupunktur gibi alternatif tedaviler sigarayı bırakmak için etkili yöntemler midir?

Sağlık Bakanlığı'nın 2014 yılında yayınladığı yönergede hipnoz ve akapunkturun sigara bırakma ve diğer hastalıkların tedavisinde, hastalığı ortadan kaldıracağı veya tek başına tedavi edeceği gibi beyanlarda bulunmanın yasal olmadığı, hipnoz ve akapunkturun ancak tedavide destekleyici bir rolünün olabileceği ifadeleri yer almaktadır. Bu kapsamda ise akupunktur için yalnızca sertifikası olan tıp uzmanlarının, hipnoz içinse yalnızca sertifikası olan tıp uzmanları ve psikologların uygulama yapma izni olduğu belirtilmektedir.

 

6. Sigarayı kafada bitirmeden sigarayı bırakmak mümkün değil midir?

Sigarada bağımlılık yapıcı madde nikotindir, sigaranın düzenli kullanımında beyinde fizyolojik değişiklikler meydana gelir ve kişi sigaraya bağımlı olur. Sigara kişide fizyolojik değişikliklerin yanında psikolojik değişiklikler de meydana getirir. Kişiler sigara ile hayatlarındaki birçok şeyi eşleştirir. Belli bir süre sonra kişiler için sigarasız bir hayat düşünülemez hale gelebilir. Bu nedenle sigarasız bir hayat için kişilerin motivasyonu (istekliliği) azalır. Sigarayı bırakabilmek için öncelikle kişinin sigaradan gördüğü zararları ve sigarasız bir hayatın getirileri hakkında düşünmesi, sigarayı bırakmak için denemeler yapması gerekmektedir. Sigarasız geçirilen her an kişinin sağlıklı olma hanesine eklenen bir artıdır. Sigarayı bırakmak, sigarayı bırakmayı denemekle mümkün olur. 

 

7. Sadece arkadaşlarımlayken kullanıyorum ya da kahvenin yanında içiyorum, paket taşımıyorum. Yine de bağımlı mıyım?

Tütün ürünleri kişide çok hızlı bir bağımlılık oluşturmaktadır. Bu bağımlılığın şiddeti belli kriterlere göre değişmektedir. Kişiler düşük bağımlılık şiddetine sahip olsalar dahi kendilerinin/çevresindekilerin sağlığı için ve bağımlılık şiddetlerinin yükselmemesi için sigara kullanımını bırakmalılardır.

 

8. Sigarayı bırakmak için önerilen ilaçlar sağlığa zararlı mı, yan etkileri var mı?

Sigara bırakmak için önerilen ilaçlar sağlığa zararlı değildir ancak bu ilaçlar mutlaka doktor kontrolü altında alınmalıdır. Kronik rahatsızlığı olanlar ilaç almadan önce bu durumu mutlaka doktorları ile paylaşmalılardır. Alınan ilaçların yan etkilerinin görünmesi bünyeden bünyeye değişmektedir. Kişiler kullandıkları ilaçtan dolayı bir yan etki yaşarlarsa mutlaka doktorlarına başvurmalılardır.

 

9. Sigarayı bırakınca kilo alır mıyım?

İştah artışı ve birkaç kilo almak beklenen yan etkilerden olup, aşırı gıda tüketimi olmadığı taktirde kilo alma problemi yaşanmayacaktır.

Yapılan araştırmalara göre sigara kullanımı glikoz ve insülin toleransını bozduğu, sigara kullananlar kullanmayanlara göre insülin dirençlerinin olduğu tespit edilmiştir. Buna bağlı olarak, sigara kullanımını bırakan kişilerde insüline karşı hassasiyetin artması ile kilo alımının ilişkili olduğu gösterilmiştir. Öte yandan, kilo alımını etkileyen önemli bir faktör ise sigara bırakıldıktan sonra değişen yeme alışkanlıklarıdır. Özellikle kişinin artan sigara kullanma isteğiyle başa çıkmak için sağlıksız yiyeceklere yönelmesi kilo alımını kaçınılmaz hale getirmektedir. 

Sigara kullanımı ağız içi ve burundaki hücreleri öldürür. Sigarayı bırakınca ağız içi ve burundaki hücreler kendini yenilemeye başlar. Bu yenilenme sonucunda kişiler daha iyi tat ve koku almaya başlayacaklardır. Bu durum yemeklerin daha lezzetli algılamasına yol açar.

Hafif ve düzenli fiziksel aktivitelere başlamak, bol miktarda su tüketmek, sebze, meyve ve düşük kalorili sağlıklı atıştırmalıklar tüketmesi uygundur. Alınan birkaç kilo bir süre sonra verilebilecektir.

 

10. Çok denedim ama bir türlü sigarayı bırakamadım, ne yapmalıyım?

Sigara kullanan kişiler için sigarayı bırakma kararı verebilmek büyük bir adımdır. Kişiler sigarayı bırakmayı deneyip bırakamadığında başarısızlık hissetmeleri olağan bir durumdur. Burada kişinin başarısı sigarayı bırakma kararı verip, belli bir zaman sigara içmemesidir. Kişinin bu dönemi bırakma denemesi olarak görmesi ve dersler çıkarması bir sonraki bırakma girişiminin başarısını arttıracaktır. Bırakma denemesi döneminde kişinin yaşadığı yoksunluk belirtileri ile başa çıkma yöntemleri geliştirmesi sigarasız geçen günlerin uzunluğunu arttıracaktır. Örneğin kişi stresle başa çıkma stratejileri geliştirebilir. Buna ek olarak kişi "Tekrar nasıl sigaraya başladım?" sorusu üzerine çalışıp, sigara içmeyi tetikleyecek durumları belirleyebilir. Kişinin tetikleyicileri belirleyip, bu durumlarla nasıl başa çıkabileceğini öğrenmesi sigara bırakma başarısını arttıracaktır. Kişinin sigarayı bırakma girişimini öğrenme süreci olarak görmesi ve çıkarılan derslerle başa çıkma stratejileri geliştirmesi gerekmektedir.

 

https://www.yedam.org.tr/ internet sitesinden derlenmiştir.